به گفته كارشناسان اگر امروز براي بازنشستگي، تنهايي، فقر و توانمند‌سازي آنها كه مهم‌ترين چالش‌هاي دوران سالمندي است برنامه‌ريزي نشود قطعا با بحران مواجه خواهيم شد. فردا روز جهاني سالمند است...
- تأثير مرگ و تولد در سهم سالمندي
براساس آخرين سرشماري، در حال حاضر سهم سالمندي در جمعيت كل كشور 8.2درصد يا همان 6ميليون و ۱۵۹ هزار نفر است. از 4واقعه حياتي كه در ثبت احوال ثبت مي‌شود 2واقعه فوت و ولادت ارتباط مستقيم به سهم سالمندي در هرم جمعيتي دارد. مديركل دفتر آمار و اطلاعات جمعيتي سازمان ثبت احوال در اين‌باره به همشهري مي‌گويد: «كاهش مواليد، ساختار سني را به‌گونه‌اي تغيير مي‌دهد كه سال‌ها بعد تجميع جمعيت در بالاي هرم جمعيتي را بيشتر مي‌كند.مطالعات نشان مي‌دهد كه سهم سالمندي در آينده به‌دليل موج جمعيتي كنوني، بيشتر خواهد شد، مگر اينكه ميزان باروري افزايش يابد.»
در حال حاضر حدود 40درصد از جمعيت كشور در دوران ميانسالي (64-30سالگي) زندگي مي‌كنند ولي براساس سناريو‌هاي مختلف جمعيت‌شناسي، 20سال ديگر تقريبا 18ميليون نفر جمعيت كشور بالاي ۶۰ سال يا سالمند خواهند شد.در آن سال‌ها تكليف اين همه سالمند چه خواهد بود؟ علي‌اكبر محزون مي‌گويد:«تجربه بيشتر كشور‌هايي كه دوران سالمندي را گذرانده‌اند نشان مي‌دهد كه نگهداري از سالمند دور از خانه نتيجه مطلوبي ندارد. تجربه جهاني نشان مي‌دهد هرگونه برنامه‌ريزي براي نگهداري از سالمند در مراكزي خارج از خانواده با شكست مواجه خواهد شد.به همين دليل در حال حاضر سازمان‌هاي جهاني به دنبال اجرا كردن سالمندي فعال (Active aging) در 3بعد سلامت، مشاركت و امنيت هستند.»
وي در پاسخ به اين سؤال كه آيا سند بالادستي براي حمايت از سالمند در كشور وجود دارد مي‌گويد:«در ايران رد پاي قانون براي حمايت از سالمندان را مي‌توان در بند۷سياست‌هاي كلي جمعيت يافت. براساس آن فرهنگ‌سازي براي تكريم و احترام سالمندان و ايجاد شرايط لازم براي تأمين سلامت و نگهداري آنها در خانواده و پيش‌بيني سازوكار لازم براي بهره‌مندي از تجارب توانمندي‌هاي سالمندان در حوزه‌هاي مختلف بايد مورد توجه قرار گيرد.»
- هشدار درباره بحران
تحقيقات درمورد چشم‌انداز سالمندي در سال‌هاي آينده نشان مي‌دهد، مانند بسياري از پديده‌هاي اجتماعي، سالمندي نيز به يك پديده زنانه تبديل خواهد شد. اگرچه امروز سالمندي هنوز تبديل به بحران نشده، اما به گفته احمد دلبري مديركل بهزيستي استان تهران اگر عجله نكنيم، سالمندي كه از آنها به‌عنوان فرصت ياد مي‌كنيم تبديل به سونامي مي‌شود نه چالش. فريد براتي سده، رئيس دبيرخانه شوراي ملي سالمندان بهزيستي به همشهري مي‌گويد:« سلامت 30درصد از موضوع سالمندي است و ۷۰ درصد آن مربوط به بيمه‌ها، تأمين اجتماعي، حمايت‌هاي فرهنگي است. اخيرا در جلسه‌اي كه با وزارت بهداشت براي تعيين متولي در اين زمينه برگزار كرديم، مشخص شد كه تصميم‌گيري در اين زمينه منوط به‌نظر سازمان برنامه و بودجه و دولت همزمان با تصميم‌گيري در مورد برنامه ششم توسعه باشد.»
براساس برنامه چهارم توسعه قرار بود 25درصد از سالمندان ساماندهي شوند. به گفته فريد براتي سده منظور از اين ساماندهي بهبود كيفيت سالمندان ازطريق ارائه انواع خدمات رفاهي و سلامتي براي توانمندي آنهاست. او مي‌گويد:« تا 30درصد از جمعيت كشور در دهك‌هاي پايين درآمدي هستند و نياز است كه مورد حمايت قرار بگيرند. در سال75هزينه سالانه يك سالمند 800هزار تومان بود ولي امروز اين رقم به حداقل ۹ ميليون تومان رسيده است بنابراين در سندي كه براي اين قشر تدوين مي‌شود بايد براي وضعيت تأمين اجتماعي، سلامت و بازنشستگي آنها فكر شود.» سالمند در شرايط ساماندهي شده نبايد احساس كند كه عضو جدامانده از جامعه است و منتظر مرگ باشد. در برنامه سوم و چهارم اين موضوع مورد تأكيد سياستگذاران بود ولي در برنامه پنجم توسعه مثل خيلي از بخش‌ها مورد غفلت واقع شد.
در بسياري از كشور‌هاي توسعه يافته تمام هزينه‌هاي افراد در دوران سالمندي پرداخت مي‌شود. اين در حالي است كه در كشور ما بسياري از سالمندان به‌دليل كمبود و ضعف پوشش‌هاي بيمه‌اي و تأمين اجتماعي با مشكلات زيادي مواجه هستند. اين افراد كه اخيرا در قالب طرح ۶ ميليون نفر به آنها توجه شده است، هنوز در انتظار مصوبه مجلس و تأمين اعتبار براي حداقل‌هاي رفاه و بهداشت هستند. علاوه بر آن بسياري از بازنشسته‌هاي كشور از شرايط اقتصادي خود رضايت كامل ندارند. فردا روز جهاني سالمند است.
در تعریف سالمندی، افراد بالای 60 سال نیز خود به کسانی که در ابتدای سالمندی، میانه آن و در کهنسالی قرار دارند، تقسیم می‌شوند.
| سن | دوره | جمعيت كنوني | درصد |
| از 40 تا 69 سالگي | سال‌هاي ابتدايي | 3 ميليون و 206 هزار نفر | 52 |
| از 70 تا 79 سالگي | سال‌هاي مياني | 2 ميليون و 33 هزار نفر | 23 |
| 80 سال به بالا | كهنسالي | 920 هزار نفر | 15 |
نظر شما